به گزارش خبرنگار«خبرنامه دانشجویان ایران»؛کارزار انتخابات همه ساله مهلت ابراز اندام تفکرات و جریانات سیاسی است، تفکراتی که برای کسب رای مردم انواع جلوه گری ها، شعارها و عملیات مختلف را رسانه ای می کنند.
هر کدام از جریانات سیاسی سعی می کند در نگاه عمومی خود را شفاف تر، دموکراتیک تر و مردمی تر جلوه دهد و در این مسیر انواع مکانیسم های انتخاب لیست انتخاباتی و وحدت را رونمایی می کنند تا بتوانند سهم بیشتری از خروجی صندوق های رای 9 اسفند 98 را به جیب خود بزنند.
حدود 3 ماه تا انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی باقی مانده و هرچند دیرتر از همیشه، اما گروه‌های سیاسی همگی به‌دنبال یافتن راهکاری برای ساماندهی نیروهای خود برای ورود به کارزار انتخابات هستند. احزاب اصولگرا و اصلاح طلب برای مردمی تر نشان دادن فرآیندهای انتخاب اعضای لیست های انتخاباتی خود در حال رقابت اند، احزابی که آخرین تلاش های خود برای رای آوری را انجام می دهند و در این مسیر با بولد کردن و مانور دادن بر روی مکانیسم های انتخاب لیست انتخاباتی سعی دارند از همین مکانیسم ها به عنوان ابزار تبلیغاتی خود با عنوان های شفافیت در انتخاب، دموکراتیک بودن، مردمی بودن، جوانگرایی، تخصص محوری و... استفاده کافی را بکنند.
مکانیسم انتخاباتی اصولگرایان «شورای ائتلاف»
اصولگرایان بعد از امتحان اسامی مختلف از جمنا، شاجا، نوصولگرایی و ... سرانجام بخشی از بدنه (نه تمامی آن) زیر پرچم شورای ائتلاف جمع شده و در حال تدارک مکانیسم هایی برای بستن لیست انتخاباتی هستند، مکانیسمی که مهدی چمران یکی از اعضای اصلی شورای ائتلاف اصولگرایان در گفتگو با روزنامه فرهیختگان از آن رونمایی کرد.
در ضعف و ناکارآمدی این فرآیند همین بس که 3 ماه مانده به انتخابات هنوز در جواب سوالات قطعیتی ندارند و از اما و اگر و شایدهای فراوان استفاده می کنند که در ادامه به تفصیل بحث خواهند شد.
تفاوت ها با جمنا
طبق گفته های اعضای شورای ائتلاف، جمنا سازوکار خود را گسترده‌تر کرده و شورای ائتلاف تشکیل شده است. چمران در این باره می گوید: «شورای ائتلاف مجموعه احزاب و جبهه مردمی هستند که با هم کار می‌کنند. احزاب جدیدی به آن اضافه شدند که آن زمان نبودند. نیروهای جدیدی اضافه شدند، به‌خصوص شورای ائتلافی که الان وجود دارد نیمی از آن جوانان و بانوان هستند. جوانان دانشجو و غیردانشجو و جهادگر و بانوانی که مسئولیت برخی کارها را برعهده دارند. در حقیقت آنها زینت‌المجلس نیستند و واقعا بخش قابل‌توجهی از کار به‌عهده آنهاست.»
ساز و کار انتخاب اعضای لیست های اصولگرایی
اصولگرایان قرار است در ابتدا مجمع بزرگی که همه احزاب را شامل می شود و هر حزب 10 نماینده دارد(نماینده روحانیون معتبر، نماینده NGOها و نماینده هیات‌ها نیز در این مجمع هستند.) را از نیروهای همسو و علاقه‌مند با خود برای هر حوزه تشکیل می‌دهند، اعضای این مجمع طبق رای‌گیری از بین کسانی که برای مجلس نام‌نویسی کرده‌اند، به تعداد چند برابر کرسی‌های هر حوزه افراد را انتخاب می‌کنند. مثلا مجمع تهران 150 نفر را انتخاب می‌کند. زمانی که لیست 150 نفری آماده شد، این لیست به نظرسنجی عمومی گذاشته می‌شود و آن نظرسنجی می‌گوید کدام افراد 30 نفر اصلی باشند.
مسئول این نظرسنجی عمومی یکی از مراکز معتبر نظرسنجی است که نام آن را فاش نکرده اند، اما نظرسنجی های صدا و سیما و دانشگاه تهران را قبول دارند.
ملاک انتخاب رای آوری است
مهدی چمران در مورد ملاک انتخاب افراد این گونه بیان می کند: «ما می‌خواهیم کسی را در لیست بگذاریم که رای‌آور باشد، نه اینکه کسی باشد که صرفا تعلق حزبی داشته باشد. ما صرفا افرادی را که خوب هستند تعیین می‌کنیم و میان این افراد با نظرسنجی عمومی لیست نهایی را می‌بندیم. در این خوب‌ها کسی خوب‌تر است که رای بیاورد. کسی که خوب باشد ولی رای نیاورد دردی از ما دوا نمی‌کند. مانند یک فیلم سینمایی خیلی خوب است که گیشه ندارد، این به درد ما نمی‌خورد.»
جالب اینجاست که اصولگرایان هنوز هیچ برنامه گفتمانی مشترکی ندارند و صرفا مکانیسمی ناقص، پر از اما و اگر و با ملاک حداقلی رای آوری و نه هیچ چیز دیگر را در دستور کار قرار دادند، گویا عطش قدرت آن قدر زیادشده که گفتمان، مبانی و مولفه های فکری انقلابی را تحت شعاع قرار داده است، بگونه ای که برای هر موضوعی برنامه ای هر چند ناقص دارند اما برای مسائل گفتمانی هیچ ایده واحد و کاملی ندارند.
شورای ائتلاف تاکید دارد که شیخوخیت و پدرسالاری را کنار گذاشته و با نظرسنجی مدنظرشان می خواهند انتخاب هایشان را به عهده مردم بگذارند و وجهه ای دموکراتیک یا مردم سالارانه به خود بدهند، درحالیکه در هر صورت معرفی گزینه هایی که در معرض انتخاب هستند توسط خودشان در قالب سهمیه احزاب صورت می گیرد، سهمیه ای که هر کسی با هر سابقه سیاسی می تواند از فیلتر آن رد شود(قالیبافی که اصولگرایی را منسوخ می دانست یا لاریجانی که کارنامه اش واضح است).
با این وجود خبرها از جبهه اصولگرایی حاکی از اختلاف به جای ائتلاف است، اصولگرایی به واسطه ضعف گفتمان مقابل در مجلس و دولت خود را برنده پیش از انتخابات می داند و با پیش فرض این توهم به سهم خواهی پرداخته و هر حزبی سهم بیشتری میخواهد، موضوعی که باعث شده آن ها به اختلاف بخورند.
ساز و کار انتخاباتی اصلاح طلبان
اصلاح طلبان نیز در این مسیر بیکار ننشسته اند و با مکانیزم های متفاوتی سعی دارند بدنه اجتماعی را جذب خود کنند، انواع پارلمان اصلاحات، مجمع ملی اصلاح طلبان، شورای عالی سیاستگذاری اصلاح طلبان و هسته سخت، از جمله طرح هایی هستند که اصلاح طلبان برای وحدت خود در نظر داشتند که هرکدام نقاط ضعف و قوتی داشت و در حال ادامه فعالیت است اما جدیدترین و پر بحث ترین فرآیند اصلاح طلبان برای انتخاب لیست های نهایی کاندیدای انتخابات مجلس در تهران و شهرستان ها مکانیزمی با نام «طرح سرا» هست که که در همین ابتدا مخالفان و موافقان جدی دارد.
خبرنامه دانشجویان ایران مفصلا به این مکانیسم، نظرات موافقین و مخالفین پرداخته و فرآیند آن را بررسی کرده است:
بیش تر بخوانید//«سرا» طرحی برای وحدت اصلاح‌طلبان یا شروع دعوایی بزرگ‌تر؟
فرآیند طرح سرا
اعضای شورای عالی اصلاحات به عنوان اولین حلقه مسئول و پاسخگو هر یک حداکثر ۲۰ نفر از چهره‌های شایسته و صاحب‌نظر اصلاحات را به عنوان دومین حلقه صاحب حق در فرآیند انتخاب‌گری که خود در مقام گزینش نامزدهای انتخاباتی ایفای نقش می‌کنند را معرفی می‌نمایند. در لایه دوم بهمن روال هر یک از ۲۰ نفر معرفی شده اختیار دارند حداکثر ۲۰ نفر از چهره‌های مورد نظر اصلاح‌طلبان را (که حلقه سوم را تشکیل می‌دهند) به همان روالی که خود برگزیده شده‌اند، معرفی کنند.
مجموعه نیروهای برگزیده معادل حاصل‌ضرب انتخاب‌گرانی خواهند بود که در ۳ حلقه تعیین شده‌اند. این مجموع بالغ بر ۱۶ هزار تن خواهند شد
16000=۴۰×۲۰×۲۰ این جمع پس از تایید صلاحیت نامزدهای انتخاباتی (توسط شورای نگهبان) اختیار پیدا خواهند کرد که از میان نامزدهای اصلاح‌طلب تایید صلاحیت شده، حسب اولویت نامزد مطلوب نظر خود را معرفی نمایند. کلیات طرح «سرا» در بیست و دومین جلسه ی شورای عالی سیاستگذاری اصلاح‌طلبان که ریاست آن با محمدرضا عارف است، به تصویب رسید.
در این طرح نیمه آخر دی ماه رای‌گیری آنلاین از اعضای اصلاح‌طلبی که به عضویت سامانه “سرا” درآمده‌اند، انجام خواهد شد و نامزدهای نهایی هر حوزه انتخابیه انتخاب خواهند شد.
این طرح نسز با تمامی شوی تبلیغاتی اصلاح طلبان مبنی بر شفافیت و دموکراتیک بودن در هر صورت طرحی از بالا به پایین است و طبق گفته کارگزارانی ها دموکراسی وارونه است، زیرا در این مکانیسم هم افراد و احزاب اصلی اصلاح طلبی حلقه های اول،دوو سوم و همین گونه تا حلقه های پایانی را انتخاب می کنند و بسیار واضح است که هر حزب سعی می کند افراد و گزینه های خود را معرفی کند و چندان هم این مکانیسم مردمی نیست.
همچنین اختلافات فاحش درون گفتمانی اصلاح طلبان از طرفی و از طرف دیگر شکاف بزرگ بر سر لیست امید و عملکرد آن، شکاف بر سر عبور از چهره های قدیمی تر اصلاحات و همچنین اختلاف بر سر چگونگی حضور در انتخابات همه و همه دلایلی برکم رنگ شدن وحدت و در نتیجه اثرگذاری سامانه سرا است.
همچنین این مکانیسم مانند مکانیسم اصولگرایی قبیله گرایی و تعصبات قومی در نقاط مختلف را تحریک می کند زیرا ملاک فقط رای آوری در مکانیسم نظرسنجی است.
بنظر می رسد اصولگرایان و اصلاح طلبان با بازی با مکانیسم ها و اسم ها نمی توانند وجهه از دست رفته و عدم مقبولیت خود را بازسازی کنند و با آگاهی هر چه بیشتر مردم روز به روز فاصله احزاب از جریانات سیاسی بیشتر می شود.
*گزارش از حمزه دستیار